Wat levert het op?

Praktijkonderzoek draagt bij aan de verandering van individuen, teams en organisaties.Het levert niet alleen informatie en inzicht op, maar zet ook al dingen in beweging

Drie manieren waarop praktijk onderzoek waarde toevoegt

Wij zien drie belangrijke processen waar praktijk onderzoek ondersteunend aan kan zijn. Ten eerste levert het een belangrijke bijdrage aan het uitbouwen van wat er al is. Ten tweede helpt onderzoek bij het ontwikkelen van verbeteringen en vernieuwingen. Ten derde stimuleert praktijkonderzoek de persoonlijke en professionele ontwikkeling van de betrokkenen.

Uitbouwen van wat er al is

Als op één plek in de organisatie al mooie aanpakken zijn ontwikkeld die niet doordringen tot de rest van de organisatie, of als het wenselijk is als veranderingen op kleine schaal ook op grote schaal plaatsvinden dan is praktijkonderzoek een effectieve aanpak. In zulke situaties gaat het erom uit te bouwen wat er al is. Onderzoek is er dan op gericht om goede voorbeelden op te sporen en deze zo mogelijk toe te passen op andere plekken in de organisatie. Praktijkonderzoek gericht op het uitbouwen van wat er is kan bovendien bijdragen aan de beweging “van rennen naar stilstaan”. Organisaties of teams die altijd druk zijn hebben actiegerichtheid als belangrijk talent: niet kletsen maar doen. Het nadeel van deze dynamiek kan zijn dat niet geleerd wordt van fouten, of dat er juist niet geleerd wordt van successen. Op deze plekken is het zinvol om af en toe stil te staan bij wat er gebeurd is, wat er bereikt is en hoe dat kwam. Dat kan helpen om de dingen die goed werken verder uit te bouwen.

Verbeteren en vernieuwen

Op het moment dat een team of organisatie het op veel gebieden al goed doet, en tegelijkertijd de vraag leeft of er misschien nog andere, effectievere manieren zijn om de doelstellingen te behalen. Of als een team of organisatie juist helemaal niet goed presteert en er een heel andere aanpak nodig is. In beide gevallen is een verbeterslag aan de orde, of een vernieuwing. Dit kan ook nodig zijn als zich een nieuwe ontwikkeling voordoet waar een team of organisatie op moet inspelen. Het is dan noodzakelijk te breken met de bestaande manier van werken en het helemaal anders aan te pakken. Onderzoek kan hier een belangrijke bijdrage leveren aan het ontwikkelen van nieuwe manieren van werken die afwijken van de gebaande paden.

Persoonlijke verandering

Een kenmerk van praktijkonderzoek is dat er een heel actieve rol is weggelegd voor medewerkers van de organisatie zelf, dit kan zowel in de rol zijn van onderzoeker of gewoon als participant. Onderzoek leidt tot inzichten op een bepaald thema. Persoonlijke (kennis)ontwikkeling is een belangrijke opbrengst van onderzoek. Wie actief meedoet aan het onderzoek ontwikkelt, naast nieuwe kennis, ook vaardigheden die op andere momenten van pas komen, zoals het stellen van vragen, analyseren en draagvlak creëren.

Het doorbreken van patronen is niet eenvoudig. Veel mensen hebben wel eens verzucht “het dit keer echt anders te gaan doen”. Een betere balans te willen tussen werk en privé; niet meer zoveel over te werken; eindelijk eens de tijd te nemen om vakliteratuur te lezen. Het willen doorbreken van een patroon is een noodzakelijke, maar geen voldoende voorwaarde. Je moet er ook iets anders voorkunnen. Dit betekent dat geen van de veranderingen tot stand kan komen zonder een leerproces en ondersteuning. Op een andere manier werken, het anders aanpakken vereist oefening, een leerproces. Praktijkonderzoek is bedoeld om te ondersteunen bij dit leerproces door ontdekken en experimenteren, reflecteren en de kunst afkijken.