Praktijkonderzoek: een voorbeeld
Onderzoek naar werkplekleren bij Buitenlandse Zaken
In het Ministerie van Buitenlandse Zaken zijn cursussen het hart van het leeraanbod. Tegelijk is het een ministerie waar veel informeel wordt geleerd, op het werk. Er is een roulatiebeleid, wat maakt dat mensen elke 3 a 4 jaar op een nieuwe plek beginnen. Met nieuwe collega’s, nieuwe werkzaamheden en in een andere context. Het kan dus niet anders, of mensen zijn ook slim in ‘informeel’ leren: van en met elkaar, in en om het werk. Omdat de afdeling Opleidingen meer zicht wilde krijgen op de vraag: kunnen en moeten we dat soort leren niet ook ondersteunen? hebben we er onderzoek naar gedaan.
Groepsinterviews naar werkplekleren: mensen interviewen elkaar
Met de adviseurs van BZ ontwikkelden we een interviewleidraad om leren in het werk in kaart te brengen. De basis bestond uit de vraag: ‘Noem iets in je werk dat je de afgelopen 6 tot 12 maanden beter bent gaan doen. Iets dat nu soepeler loopt, waarin je je ontwikkeld hebt.’ Met een serie HOE-vragen kon men vervolgens uitpluizen hoe die leerervaring er dan uitzag: Hoe heb je dat geleerd?/ wie waren erbij betrokken?/ welke instrumenten hebben je geholpen?/ welke belemmeringen heb je ervaren?/ wat of wie hielp je juist om dit te leren?/ etc.
Vervolgens hebben we hiermee interviews uitgevoerd binnen acht verschillende teams binnen BZ. Verdeeld over de verschillende onderdelen (Directoraten Generaal) van ons Ministerie. We ontwikkelden een aanpak die het mogelijk maakte alle individuele verhalen naar boven te halen: mensen interviewden elkaar 1 op 1, maakten een flap met een samenvatting van de antwoorden (voorgestructureerd). En vervolgens vertelde iedereen aan de hand van de flap het verhaal aan de groep en analyseerden we samen de rode draad.
Opbrengsten: inzicht bij onderzoekers en deelnemers
Het onderzoek leverde de opleidingsafdeling informatie op over leer-factoren op het werk. Maar het was ook een interventie in de teams:
- Het interview over leren op het werk was een echt reflectiemoment, waarop mensen zich ineens realiseerden in welk ontwikkelproces ze zaten. Leren op het werk gaat grotendeels onbewust. Het interview was een bewustwordingsmoment van wat mensen leerden en hoe ze hun eigen leren konden vormgeven (wie en wat daarin belangrijk is).
- Praten over ‘leren op het werk’ is ongebruikelijk. Mensen hebben er weinig ‘taal’ voor. Soms was het moment dat wij langskwamen voor het interview het eerste moment dat mensen tegen elkaar uitspraken hoe waardevol de teamgenoten waren in het eigen leerproces: ‘Het is zo fijn dat ik altijd bij jou kan binnenlopen als ik iets niet snap’. Dat had impact!
Pilots: hoe kun je werkplekleren in een team versterken?
De groepsinterviews bleken dus een echte interventie in het leren binnen een team. Daarom besloten we in pilots nader te onderzoeken hoe je die interventie meer kon uitnutten. In 2 volgende teams hebben we de startdag uitgevoerd met het groepsinterview. Vervolgens ging het team zelf op zoek naar waar mogelijkheden lagen om het leren in het werk te versterken. Dat leidde tot verschillende initiatieven: varierend van mensen die besloten samen een kamer te gaan delen, zodat ze makkelijker konden afkijken en delen, tot een groep die gezamenlijk een feedbacktraining ging doen.
Van interview tot experiment... informatie en interventie... het zat dus allemaal in dit onderzoek.
Downloads
Terug naar Onderzoek als interventie